archiwalne wpisy

Historia Studiów

Z historii Łódzkich Studiów Teologicznych

Początek myślenia o roczniku, który mógłby konsolidować grono wykładowców Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi, który byłby swego rodzaju wizytówką związanych z tą uczelnią nauczycieli akademickich oraz zaczynem tworzącego się katolickiego środowiska naukowego, tak potrzebnego akademickiej Łodzi, sięga bez mała samych początków diecezji (1920), archidiecezji (1992) i metropolii łódzkiej (2004) i Seminarium (1921). Długo pozostawał jednak w sferze marzeń, najczęściej z powodu braku kadr.

Zamysł ten mógł przyjąć realny kształt dopiero po zmianach w Polsce w 1989 r. Nowe zapowiadała już historyczna, niezapomniana wizyta w Łodzi Jana Pawła II w dniu 13 czerwca 1987 r., a zwłaszcza spotkanie w Bazylice Archikatedralnej z łódzkim światem nauki i kultury. Nowe zapowiadała nade wszystko stale wzrastająca liczba posyłanych przez nowego ordynariusza łódzkiego (od 1986 r. – biskupa Władysława Ziółka, obecnego arcybiskupa metropolity łódzkiego) na studia specjalistyczne w kraju i zagranicę, oraz wieńczących te studia stopniem doktora, kapłanów (ok. 50 nowych doktorów). Przybywało także kapłanów zatrudnionych na etatach naukowo-dydaktycznych na uczelniach: w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w Akademii Teologii Katolickiej (od 1999 – Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Gdy w 1988 r. rektorem Wyższego Seminarium Duchownego został nominowany biskup Adam Lepa, temat „Studiów” stał się jednym z priorytetowych punktów rozmów oraz zabiegów ówczesnego Zarządu WSD, w skład którego wchodzili: ks. Ireneusz Pękalski, ks. Marian Kołodziejczak, ks. Sławomir Szczyrba, a następnie kolejno dochodzili: ks. Andrzej Perzyński, ks. Jan Wolski i następni kapłani, którzy podejmowali pracę w Zarządzie WSD w następnych latach.

W pierwszej dekadzie istnienia „Łódzkich Studiów Teologicznych” kapłani pracujący w Zarządzie WSD, z nominacji ordynariusza pełnili także, poniekąd z urzędu i nominacji potwierdzającej, funkcję zespołu redakcyjnego: rektor – w randze redaktora naczelnego, pozostali – członków zespołu. Pierwszym redaktorem naczelnym został bp Adam Lepa. Okolicznością stymulującą podjęcie starań o wydanie pierwszego numeru była zbliżająca się wówczas 70. rocznica istnienia Wyższego Seminarium w Łodzi (1921-1991).

Mimo czynionych zabiegów, pierwszy numer nie ukazał się w planowanym 1991 r. Choć na okładce został umieszczony 1992 r. jako rok ukazania się pierwszego numeru, aby zminimalizować czasowe rozminięcie się ze wspomnianą rocznicą, prawda była nieco mniej pocieszająca. Ażeby intencjonalnie sprostać zadaniu księża Sławomir Szczyrba i Jan Wolski podjęli się dzieła sfinalizowania niemal równocześnie trzech numerów „Studiów”: ks. Szczyba – numeru jubileuszowego, pierwszego, za rok 1992 i drugiego za rok 1993 (poświęconego biskupowi Michałowi Klepaczowi w 100. rocznicę urodzin), a ks. Wolski – numeru trzeciego za rok 1994 (zawierającego materiały Konferencji nt. Tekst sakralny w kręgu kultury chrześcijańskiej. Historia, język, poetyka, zorganizowanej przez UŁ i WSD). W ten sposób zostały nadrobione honorowe zaległości. Począwszy od numeru czwartego ks. Sławomir Szczyrba został formalnie sekretarzem redakcji i nieformalnie redaktorem prowadzącym „Łódzkich Studiów Teologicznych”. Tę funkcję pełnił do 2004 r., do tomu 13. W tym czasie redaktorami naczelnymi byli: bp A. Lepa (1991-1993), ks. I. Pękalski (Rektor WSD w latach 1993-2000; od 1999 r. biskup sufragan łódzki), ks. Janusz Lewandowicz (2000-). W 2005 r. oficjalnie redaktorem prowadzącym „Łódzkie Studia Teologiczne” został ks. Roman Piwowarczyk.

A oto słowo wstępne pierwszego Redaktora Naczelnego ks. Bpa Adama Lepy zamieszczone w pierwszym numerze Łódzkich Studiów Teologicznych

OD REDAKCJI

Oddajemy do rąk Czytelnika pierwszy tom “Łódzkich Studiów Teologicznych”. Są one periodykiem naukowym Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi. Stanowią zatem wspólne forum ogłaszania drukiem prac przygotowanych przez wykładowców tej Uczelni, jej absolwentów oraz tych autorów, którzy na kartach nowego rocznika zechcą swoją twórczością zaistnieć.
“Łódzkie Studia Teologiczne” są pierwszym tego rodzaju tytułem w historii Kościoła łódzkiego i w dziejach prasy łódzkiej. Stanowią więc od dawna oczekiwaną odpowiedź na liczne postulaty łódzkiego środowiska teologicznego, na którego dynamiczny rozwój składa się zarówno działalność kilku uczelni teologicznych, jak i wzrastająca stale liczba świeckich studentów teologii.
Periodyk nasz otwiera swoje łamy dla szeroko pojętych zagadnień z dziedziny teologii, filozofii, kultury chrześcijańskiej, a także dla teorii i praktyki duszpasterstwa. Ze zrozumiałych powodów w bliskim polu widzenia redakcji będą się znajdować również te zjawiska i problemy, którymi żyje na co dzień Kościół łódzki, ponieważ stanowią one m.in. odbicie specyfiki aglomeracji łódzkiej oraz regionów sąsiednich.
Zamysł wydawania “Łódzkich Studiów Teologicznych” od dawna funkcjonujący w świadomości wielu profesorów wyrażony został już w postaci zobowiązującego postulatu w związku z obchodami 70 rocznicy Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi (1921-199l). Nowa inicjatywa wydawnicza miała być trwałą formą upamiętnienia przeżywanego jubileuszu. Kontekst ten wyjaśnia też dostatecznie samą problematykę podjętą w prezentowanym obecnie pierwszym tomie rocznika. Dotyczy ona wyłącznie Łódzkiego Seminarium Duchownego – jego bogatego “wczoraj” oraz tych najważniejszych spraw, które składają się na jego wielowarstwowe “dziś”. Dlatego w części zawierającej artykuły zamieszczono teksty, które ukazują pełny obraz dziejów Seminarium, jego problemy aktualne oraz najnowsze przedsięwzięcia naukowe i wychowawcze.
W drugiej części tomu znalazły się noty biograficzne profesorów i wykladowców Łódzkiego Seminarium Duchownego, którzy prowadzili zajęcia w roku jubileuszowym, tj. jeszcze przed upływem roku akademickiego 1990/91. Do biogramów pracowników dydaktyczno-naukowych Uczelni dołączono wykaz ich publikacji, które dotychczas zostały ogłoszone drukiem. Siedemdziesięciolecie uczelni teologicznej, działającej w stosunkowo młodej diecezji, jest wystarczającą racją, aby ocalić od zapomnienia aktywność naukową tych wszystkich, którzy w imieniu swojego Biskupa i we współdziałaniu z nim, zatroskani są o wszechstronne przygotowanie młodych kandydatów do kapłaństwa i podejmuja różnorakie starania, aby Seminarium Duchowne jako “serce” Kościoła łódzkiego, mogąo bić zawsze głośnym i miarowym rytmem (por. DFK 5).
W “Łódzkich Studiach Teologicznych” przewiduje się także zamieszczanie recenzji najnowszych publikacji z dziedziny teologii i filozofii. Rocznik jest periodykiem seminaryjnym, toteż prowadzić będzie systematycznie kronikę najważniejszych wydarzeń z życia Uczelni.
Należy żywić przekonanie, że oddawany dziś do dyspozycji Czytelnika pierwszy tom “Łódzkich Studiów Teologicznych” przyjęty zostanie z życzliwością i spełni pokładane w nim nadzieje.

+biskup Adam Lepa
Redaktor Naczelny “Łódzkich Studiów Teologicznych”

PRZEDMOWA ARCYBISKUPA ŁÓDZKIEGO

Aktywność uczelni w dużej mierze wyraża się w dorobku naukowym jej wykładowców. Toteż publikowane książki i rozprawy spełniają zasadniczą rolę w pracy naukowej profesora i jego szkoły. Każdy zatem nowy periodyk naukowy poszerza możliwości publikowania, a w rękach czytelnika staje się kolejnym przewodnikiem w jego osobistych lekturach i w naukowych poszukiwaniach. Wyrażam więc głęboką satysfakcję, iż ukazuje się pierwszy w dziejach Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi periodyk poświęcony zagadnieniom teologii, filozofii i kultury chrześcijańskiej, będący przede wszystkim do dyspozycji profesorów tej Uczelni.
Łódzkie Studia Teologiczne” to z pewnością trwałe upamiętnienie 70 rocznicy Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi, obchodzonej w 1991 roku, a jednocześnie żywa inspiracja do wzmożonej pracy naukowej, która znajdzie swój pełny wyraz w nowych publikacjach jego wykładowców.
Redakcji “Łódzkich Studiów Teologicznych” oraz gronu współpracowników życzę jak najlepszych edycji tego rocznika oraz takich dalszych przedsięwzięć, które przyczynił się do pogłębienia dyscyplin teologicznych i filozoficznych w środowisku łódzkim.
Ufam, że każdy z kolejnych numerów rocznika będzie czytelnym znakiem aktywności naukowej najstarszej uczelni Łodzi i wymownym zaproszeniem do współpracy z innymi środowiskami naukowymi. Dla duszpasterzy zaś Archidiecezji Łódzkiej stanie się cenną pomocą w ich codziennej posłudze.
Na nowy i wspólny trud redakcyjno-edytorski serdecznie błogosławię.

+ Władysław Ziółek
Arcybiskup Łódzki