Przygotowanie

Instrukcje duszpasterskie

instrukcja duszpasterska nr 1/2009
w sprawie udziału duszpasterzy i wiernych świeckich
w uroczystościach nawiedzenia Królowej Polski
w Archidiecezji Łódzkiej

Wprowadzenie

Dotychczas opracowano i przekazano do dyspozycji Księży Proboszczów dwie instrukcje duszpasterskie. Pomyślane zostały jako pomoc w przygotowaniu wiernych do owocnego przeżycia Nawiedzenia Królowej Polski w Jej Jasnogórskim Obrazie. Pierwsza z nich (nr 1/2008) dotyczyła przygotowania dalszego, druga zaś (nr 2/2008) odnosiła się do dziewięciomiesięcznej Nowenny przygotowującej bezpośrednio Kościół łódzki do Nawiedzenia. Niniejsza instrukcja (nr 1/2009) jest kontynuacją tamtych dwóch.

Instrukcja jest praktyczną odpowiedzią na pytanie, co powinno uczynić się we wspólnocie parafii, aby Nawiedzenie było nie tylko okazałym i uroczystym przeżyciem, lecz przede wszystkim, żeby zrodziło liczne i trwałe owoce w życiu poszczególnych osób, ich rodzin i całej parafii. Osobiste spotkanie wiernych świeckich i nas kapłanów z Królową Polski powinno przede wszystkim pogłębić naszą wiarę i uczynić bardziej dojrzałą miłość do Boga i bliźnich.

Są pewne znaki orientacyjne, które pomogą zachować najwłaściwszy kierunek działalności duszpasterskiej na tym polu. Jednym z tych znaków, są słowa, które kiedyś wypowiedziała Matka Najświętsza w Kanie Galilejskiej podczas nawiedzin domu weselnego: "Zróbcie wszystko cokolwiek wam powie" (J 2,5). Słowa te staną się najważniejszym wezwaniem, z którym Królowa Polski zwróci się do nas, gdy będzie nawiedzała nasze parafie. Cały nasz udział w Nawiedzeniu ma być odpowiedzią na to wezwanie naszej Matki.

Drugim znakiem orientacyjnym jest hasło Nawiedzenia: Zawsze z Twoim Synem. Powinno się ono stać w życiu każdego z uczestników zobowiązaniem i świętą deklaracją wobec wezwania Matki Najświętszej z Kany Galilejskiej. Tylko wtedy my sami i nasi wierni świeccy możemy liczyć na spełnienie się naszych oczekiwań, które z głęboką nadzieją wiążemy z Nawiedzeniem.

Trzecim znakiem orientacyjnym są liczne sygnały, dochodzące do nas z tych diecezji, które miały już radość goszczenia Królowej Polski w Jej Jasnogórskim Obrazie. Wypowiadają się biskupi, duszpasterze parafialni i wierni świeccy. Dają wyraz swojej wdzięcznej radości, a nawet zachwytu, gdy mówią o owocach Nawiedzenia: o nawróceniach i powrotach do praktyk religijnych, o przebaczeniu doznanych krzywd, o ożywieniu w zespołach parafialnych i w stowarzyszeniach katolickich oraz o ambitnych postanowieniach, podejmowanych przez wspólnoty parafialne.

Przytoczone przykładowo znaki orientacyjne (jest ich więcej) napawają nas nadzieją. Jeżeli będą uwzględnione we wszystkich inicjatywach duszpasterskich związanych z Nawiedzeniem, a duszpasterze dadzą z siebie wszystko, aby ich posługa stała się w pełni skuteczna, należy się spodziewać wielkich dzieł Bożego Miłosierdzia, które przez wstawiennictwo Królowej Polski staną się udziałem uczestników Świętego Nawiedzenia.

W instrukcji wyłoniono dwie części. W pierwszej podaje się najważniejsze wskazania duszpasterskie wynikające z faktu Nawiedzenia. W części drugiej zaś podjęta jest sprawa zobowiązań i darów duchowych, którymi dana wspólnota parafialna postanowi uczcić nawiedziny Najświętszej Matki.

I. Ogólne wskazania duszpasterskie na temat owocnego udziału wiernych w Nawiedzeniu

1. W przygotowaniu uroczystości związanych z obecnością Obrazu Jasnogórskiego w parafii obowiązują normy liturgiczne i porządkowe zawarte w Ceremoniale, będącym w posiadaniu każdej parafii oraz w opracowaniu przygotowanym na potrzeby archidiecezji łódzkiej, zatytułowanym Nawiedzenie Królowej Polski w parafiach archidiecezji łódzkiej. Wskazania liturgiczno-organizacyjne (załączonym do niniejszej instrukcji).
2. Należy pamiętać o zapewnieniu uczestnikom uroczystości dostępu do sakramentu pokuty. Pomocą służyć mogą m.in. kapłani z sąsiednich dekanatów. Podobne rozwiązanie stosuje się podczas misji czy rekolekcji maryjnych. Nie trzeba przypominać jak ważne jest również sprawne udzielanie Komunii Świętej.
3. Konieczna jest informacja wraz z odpowiednią zachętą.
   O misjach - rekolekcjach informujemy parafian z jak największym wyprzedzeniem, wykorzystując wszelkie dostępne środki i sposoby, np. ogłoszenia parafialne (umieszczane także w gablotach), plakaty, ulotki wręczane do ręki, wykorzystanie Internetu, a nade wszystko zaproszenia indywidualne. O misjach - rekolekcjach oraz o programie Nawiedzenia powinni się dowiedzieć wszyscy parafianie, również nie uczęszczający na niedzielną mszę świętą. Wierni poinformowani przez swoich duszpasterzy mają powiadamiać innych. Jeżeli w parafii ukazuje się pismo, mogłoby mieć wydanie specjalne ze szczegółowymi informacjami na temat Nawiedzenia.
4. Przygotowaniem do Nawiedzenia duszpasterze w sposób szczególny powinni objąć działające w parafii zespoły i stowarzyszenia (Żywa Róża, Akcja Katolicka, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich, Liturgiczna Służba Ołtarza itp.). Każdy z tych zespołów powinien otrzymać konkretne zadanie w związku z Nawiedzeniem. Niezaangażowanie tych zespołów byłoby dużym wykroczeniem duszpasterskim.
5. Czas, jaki pozostał do Nawiedzenia parafii, należy wypełnić gorliwą modlitwą. Modlimy się o udział wszystkich parafian w uroczystości oraz o liczne i trwałe owoce Nawiedzenia, zarówno w życiu indywidualnym, jak i w rodzinach i we wspólnocie parafialnej.
6. W przeżywaniu liturgii niezmiernie ważne są śpiewy: pogłębiają uczestnictwo i budują wspólnotę. Osoby odpowiedzialne za poziom śpiewu w parafii (duszpasterz, organista, dyrygent) powinny jak najstaranniej przygotować wiernych w tym zakresie. W śpiewie uczestniczą wszyscy - dzieci, młodzież, dorośli. Nie może ich w tym zastąpić żaden zespół wokalny czy muzyczny.
   W szczególny sposób należy pamiętać o Hymnie Nawiedzenia oraz o tych pieśniach, które proponuje się w Ceremoniale.
7. Zarówno podczas odbywających się misji lub rekolekcji maryjnych, jak i wtedy gdy wierni będą klęczeć, czuwając przed Obrazem Pani Jasnogórskiej, należy pamiętać o sprawach najważniejszych dla Kościoła łódzkiego. Była o nich mowa podczas dziewięciomiesięcznej Nowenny przed Nawiedzeniem. Również misjonarze i rekolekcjoniści zostali z wyprzedzeniem poinformowani na specjalnym zebraniu o zadaniach, które w szczególny sposób powinny leżeć na sercu duszpasterzom oraz wiernym świeckim w archidiecezji łódzkiej. Są to: sprawa licznych i dobrych powołań kapłańskich i zakonnych, frekwencja na niedzielnej mszy świętej, troska o najważniejsze wartości dla Kościoła i narodu, aktywne zaangażowanie dla dobra wspólnego, włączenie się w dzieło nowej ewangelizacji, umiejętność odważnego dawania świadectwa itp.
8. Nie powinno się żałować w parafii środków na dekorację. Nie tylko miejscowi parafianie, ale również przejeżdżający przez teren parafii powinni mieć pewność, że zbliża się bardzo ważne wydarzenie w życiu miejscowej wspólnoty. Uwaga ta dotyczy nie tylko samego kościoła, ale również trasy przejazdu Obrazu oraz domostw w parafii. Elementy maryjnej dekoracji powinny się znaleźć na wszystkich budynkach zamieszkałych przez czcicieli Matki Najświętszej.
9. Wielokrotnie przypominano już, że szczególnie wymownym owocem Nawiedzenia są podjęte i zrealizowane postanowienia, które parafia powzięła z okazji tych niepowtarzalnych przeżyć. W drugiej części instrukcji wyjaśnia się sens tego rodzaju postanowień oraz przekazuje najważniejsze wskazania na ten temat.

II. Dary duchowe i inne zobowiązania jako owoce Nawiedzenia

1. U podstaw owocowania ważnych wydarzeń stoją zawsze konkretne zobowiązania i postanowienia, budowane zwłaszcza na trudnych decyzjach. Im decyzje więcej kosztują tym bogatsze i trwalsze są ich owoce. Zasada ta w sposób szczególny realizuje się w odniesieniu do owocowania Nawiedzenia Królowej Polski w Jej Jasnogórskim Obrazie. Dzieło to, choć nie do końca widoczne i rozpoznawalne, powinno stanowić najważniejszy cel troski duszpasterskiej wobec Nawiedzenia. Dlatego główny wysiłek kapłanów (również misjonarzy - rekolekcjonistów) powinien pójść w tym kierunku, żeby jak najskuteczniej pomagać wiernym w podejmowaniu trudnych decyzji i postanowień. Niektóre z nich mogą się wydawać wręcz nieosiągalne, np. uregulowanie spraw rodzinnych (zawarcie sakramentu małżeństwa, ochrzczenie dziecka, doprowadzenie do Pierwszej Komunii Świętej i bierzmowania itp.) czy uzdrowienie więzi sąsiedzkich, łącznie z naprawieniem wyrządzonej krzywdy (od lat zwaśnione osoby, a nawet całe rodziny). Ile walki wewnętrznej wymaga wyrzeczenie się uzależnień (od alkoholu, narkotyków, mediów, hazardu itp.). Dlatego w pracy duszpasterskiej należy kłaść duży nacisk na motywacje. Argumenty, które usłyszą nasi wierni muszą przekonywać i dlatego nie mogą się ograniczać jedynie do emocji, one często stwarzają zwodniczą iluzję i kształtują fałszywy obraz siebie.
2. Należy podkreślać istotną rolę łaski w podejmowanych postanowieniach, żeby w nich wytrwać i nie zniechęcać się. Źródłem wielkiej siły duchowej są sakramenty święte, w szczególności zaś Eucharystia. Osobiste i bezpośrednie spotkanie ze zmartwychwstałym Chrystusem podczas mszy świętej zapewnia uczestnikom wyjątkową moc ułatwiającą pokonywanie trudności w realizowaniu podjętych zobowiązań. Zwłaszcza podczas misji czy rekolekcji w modlitwie wiernych należy uwzględnić prośbę o pomoc dla osób podejmujących trudne decyzje.
3. Zarówno misjonarze (rekolekcjoniści), jak i duszpasterze parafialni będą sugerować konkretne postanowienia jako dary duchowe Nawiedzenia, zwłaszcza te najważniejsze, które odnoszą się do życia religijnego i moralnego wiernych. Przy czym pamiętać należy o potrzebach i sytuacjach, które są specyficzne dla archidiecezji łódzkiej (udział w niedzielnej mszy świętej, troska o powołania kapłańskiej i zakonne, aktywność w stowarzyszeniach i ruchach katolickich na rzecz parafii, zaangażowanie w dziele nowej ewangelizacji). Na wspomnianą specyfikę składają się też wskazania, które skierował do Kościoła łódzkiego Jan Paweł II podczas pobytu w Łodzi (przemówienia na Lublinku, w katedrze i w zakładach "Uniontex"). I wreszcie, postanowienia jako dary duchowe Nawiedzenia mogą się odnosić do aktualnych potrzeb danej parafii (np. obojętność wobec ludzi w potrzebie, nikłe zaangażowanie na rzecz wspólnoty parafialnej, brak katechezy dorosłych itp.).
4. Duszpasterze pospieszą ze stosowną pomocą parafianom w realizowaniu przez nich postanowień i darów z racji Nawiedzenia.
   • Dostarczą im gotowe już wzory "darów duchowych". Będą mogli wpisać wybrane przez siebie zobowiązania. Również na zwykłych kartkach można sformułować swój dar z okazji Nawiedzenia. Taki wzór (w postaci fiszki) jest do odebrania w Wydziale Duszpasterstwa.
   • Zadbają, aby powzięte postanowienia przekazane zostały Matce Najświętszej w czasie Nawiedzenia parafii (w odpowiedniej oprawie liturgicznej, z wcześniejszą zapowiedzią).
   • Zgodnie z ustalonym zwyczajem w naszej archidiecezji, należy odstąpić od pobierania ofiar, gdy parafianie po latach pragną uregulować swoje sprawy rodzinne (małżeństwo sakramentalne, chrzest itp.)
   • Po Nawiedzeniu parafii duszpasterze dokonają podsumowania darów duchowych, aby poinformować parafian, jak zdołali powitać i uczcić Królową Polski w swojej wspólnocie.
5. Oto wzory (przykłady) darów duchowych ofiarowanych Chrystusowi przez pośrednictwo Jego Najświętszej Matki. Mogą one mieć charakter indywidualny, rodzinny lub parafialny.
   • Uregulowanie spraw małżeńskich i rodzinnych (sakrament małżeństwa, chrztu, bierzmowania, zobowiązania majątkowe itp.).
   • Zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną bliźnim.
   • Postanowienie zachowania trzeźwości (z podaniem okresu), odrzucenia narkotyków i papierosów.
   • Współutworzenie w parafii dzieła opieki dla osób biednych, chorych, w podeszłym wieku i cierpiących (np. obiady dla ubogich, schronisko dla bezdomnych, ochronka dla dzieci).
   • Bezinteresowna pomoc dla uczniów słabych i opóźnionych (korepetycje).
   • Aktywne zaangażowanie się w działalność zespołów parafialnych (np. Akcji Katolickiej, Stowarzyszenia Rodzin Katolickich, Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży).
   • Duchowa adopcja dziecka poczętego.
   • Stała lektura prasy katolickiej i książek.
   • Włączenie się do troski Kościoła o powołania kapłańskie i zakonne.
   • Podjęcie apostolstwa niedzielnej mszy świętej.
   • Zorganizowanie biblioteki parafialnej i praca w niej.
   • Postanowienie dotyczące praktyk religijnych, np. ich rozszerzenie o koronkę do Miłosierdzia Bożego, codzienny Różaniec, adoracje Najświętszego Sakramentu, regularny rachunek sumienia.

Na koniec należy przypomnieć o obowiązku sporządzenia przez Księdza Proboszcza pisemnej relacji z Nawiedzenia w parafii i złożenia jej w Wydziale Duszpasterstwa Kurii Metropolitalnej.

Należy też zadbać o wykonanie dokumentacji z uroczystości. Materiały takie powinny się znaleźć w archiwum parafialnym.

Księża Biskupi Pomocniczy będą dojeżdżać do parafii na uroczystość powitania, korzystając z samochodu kurialnego.

Z serdecznym pozdrowieniem w Chrystusie oraz z życzeniem licznych i trwałych owoców Nawiedzenia w każdej wspólnocie parafialnej.

Łódź, 14 lipca 2009 r.