Spotkanie w miejscu pogromu przy Planty 7/9, modlitwa o pokój na cmentarzu żydowskim, Msza św. w kościele akademickim za kielczan i ofiary pogromu, a także towarzyszące wydarzenia o charakterze edukacyjnym i artystycznym składają się na kilkudniowe obchody upamiętniające ofiary wydarzeń z 4 lipca 1946 r.
– 78 lat temu, 4 lipca 1946 r. wzburzony tłum, podżegany insynuacjami dotyczącymi rzekomego mordu rytualnego, wraz z żołnierzami i milicjantami napadł na żydowskich współmieszkańców – na osoby, które przeżyły Holocaust i obozy zagłady, a potem powróciły do Kielc. Według źródeł żydowskich, w brutalny sposób zamordowano ponad 40 Żydów, 80 zostało rannych. Mówimy o tym, aby pamiętać o ofiarach, ale także po to, aby przypominać co się dzieje, kiedy pielęgnujemy w sobie uprzedzenia i stereotypy – powiedziała Małgorzata Kowalewska, prezeska Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, organizującego obchody.
Do Kielc przyjechali także m.in. ks. prof. Andrzej Perzyński, delegat metropolity łódzkiego i członek Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, Włodzimierz Kac, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach oraz rabin Polski Michael Schudrich.
– To ważne, że dzisiaj jesteśmy tu razem, aby modlić się razem, pamiętać razem, żałować razem i mówić prawdę razem – powiedział rabin na cmentarzu żydowskim.
– O dojrzałości społeczeństwa świadczy to, że umiemy sobie radzić z trudną historią. W takich dniach pamięć o ofiarach jest bardzo ważna, a tamte wydarzenia powinny być refleksją i przestrogą, aby nigdy w przyszłości nie stanął człowiek przeciwko człowiekowi i nie robił mu krzywdy – powiedziała prezydent Kielc Agata Wojda.
Międzyreligijna modlitwa na cmentarzu była prowadzona w intencji ofiar nienawiści i uprzedzeń z 4 lipca 1946 r., a także o pokój na całym świecie.
W kamienicy przy Plany 7 nastąpiło odczytanie inskrypcji informującej o przebiegu pogromu (po polsku, hebrajsku i angielsku) oraz nazwisk ofiar, zapalenie zniczy przy „kamieniach pamięci” z nazwiskami ofiar, przemówienia, pieśń „Pokój daj nam Panie”, złożenie wieńców i kwiatów.
Głos zabrał m.in. ambasador Izraela w Polsce Jakow Liwne. – Według Instytutu Jad Waszem ponad 2 tys. Żydów zostało zamordowanych w Polsce po II wojnie światowej. Pogrom kielecki był okropnym wydarzeniem, po którym Żydzi już wiedzieli, że nie mogą pozostać w Polsce. Wielu z nich, z tych którzy przetrwali Zagładę oraz ci, którzy przybyli ze wschodu, zdecydowało się opuścić kraj i zamieszkać gdzie indziej. Wielu z nich osiedliło się w państwie Izrael, które wówczas powstało – mówił.
Odnosząc się do trwającej wojny z Hamasem, powiedział m.in.: „Dzięki temu, że państwo Izrael powstało 78 lat temu, Żydzi mogą się bronić. Możemy robić to również dzięki pomocy wielu przyjaciół w Polsce i na całym świecie. Dotrzymamy obietnicy naszego pokolenia, która mówi ‚nigdy więcej’”.
Kolejną częścią obchodów był Marsz Pamięci, który wyruszył z ul. Panty 7, pod pomnik Menora (al. IX Wieków Kielc), gdzie nastąpiło zapalenie zniczy dla uczczenia Żydów z kieleckiego getta i ofiar Holocaustu. Po tym akcie uczestnicy udali się do Memoriału Sprawiedliwych przy budynku dawnej synagogi przy ul. Warszawskiej, gdzie nastąpiło zapalenie zniczy dla uczczenia Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej
Wśród wydarzeń towarzyszących było m.in. spotkanie 3 lipca, w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu, przy ul. Planty 7, gdzie odbyła się debata w ósmą rocznicę premiery filmu „Przy Planty 7/9”.
Był on realizowany był przez blisko 10 lat w Kielcach, Izraelu i Stanach Zjednoczonych. Dokument opowiada o pogromie kieleckim, który miał miejsce 4 lipca 1946 r. w Kielcach oraz o kieleckiej drodze do pojednania. Film obrazuje kilkunastoletni wysiłek Bogdana Białka, założyciela Stowarzyszenia im. Jana Karskiego i jego przyjaciół w Kielcach, w drodze ku zrozumieniu i pojednaniu. Reżyserzy filmu – polski katolik i amerykański Żyd – przez blisko dziesięć lat realizacji filmu uczyli się wspólnego spojrzenia na historię pogromu, towarzysząc Bogdanowi Białkowi.
Natomiast 7 lipca, godz. 11.30 w kościele akademickim pw. św. Jana Pawła II, będzie sprawowana Msza św. w intencji ofiar pogromu kieleckiego i za mieszkańców Kielc.