Program duszpasterski Archidiecezji Łódzkiej 2016-2017
Wraz z 1. Niedzielą Adwentu 2016 roku wkraczamy w urzeczywistnianie w całym Kościele katolickim w Polsce ostatniego etapu czteroletniego Programu duszpasterskiego, który rozpoczął się w 2013 roku, a którego hasłem są słowa: „Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie. Przez wiarę i chrzest do świadectwa”. Nawiązują one do kluczowego dla dziejów naszego narodu wydarzenia, jakim było przyjęcie przez Mieszka I w 966 roku sakramentu chrztu świętego. Od tego momentu zaczęło się wielkie dzieło chrystianizacji Polski. Wracając naszą historyczną pamięcią do tego, co stało się 1050 lat temu, w naszej pracy duszpasterskiej od czterech lat pragniemy pogłębić naszą tożsamość chrześcijańską i nierozerwalnie związaną z nią działalność apostolską. Problematyce wiary były poświęcone dwa pierwsze lata Programu duszpasterskiego. Dlatego jego hasła brzmiały następująco: „Wierzę w Syna Bożego” (2013/2014) i „Nawróćcie się i wierzcie w Ewangelię” (2014/2015). Mijający rok duszpasterski bezpośrednio nawiązywał do chrztu Mieszka I. Dlatego też jego przesłanie miało charakter chrzcielny, wyrażający się w haśle „Nowe życie w Chrystusie” (2015/2016). Natomiast rozpoczynający się obecnie czwarty etap Programu duszpasterskiego, obejmujący lata 2016/2017, wskazuje na konieczność podjęcia przez nas wszystkich podstawowego zobowiązania, które wynika z faktu przyjęcia chrztu. Jest nim głoszenie Ewangelii współczesnemu światu. Stąd hasło tego czwartego etapu stanowi nawiązanie do wielkiego nakazu misyjnego, jaki Chrystus przekazał swoim uczniom: „Idźcie i głoście” (por. Mt 28, 16-20).
Duchowe dziedzictwo minionego roku duszpasterskiego
W tym wielkim nakazie, aby głosić Ewangelię całemu światu, Chrystus raz jeszcze wskazał uczniom na swoje Boskie Synostwo i na to, że tylko On jest jedynym i najwyższym Panem dziejów i historii: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi” (Mt 28, 18). Równocześnie zapewnił uczniów, że ich nigdy nie opuści: „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28, 20b). Mocą wiary w te Chrystusowe słowa, uczniowie mają iść na cały świat i nauczać wszystkie narody, mają chrzcić i w codziennej posłudze słowa uczyć „je zachowywać wszystko”, co przykazał im Pan (por. Mt 28, 19-20a).
Uznając te Chrystusowe słowa jako skierowane właśnie do nas, pragniemy wyruszyć z orędziem Chrystusa na spotkanie współczesnego świata, bogaci w duchowe dobra, które przyniosły nam minione trzy lata, a zwłaszcza ostatni rok, naszych duszpasterskich wysiłków.
Niewątpliwie, czujemy się umocnieni w wierze najpierw dzięki bogatym w wydarzenia obchodom 1050. rocznicy Chrztu Polski, jakie miały miejsce w Archidiecezji Łódzkiej. Patronowała im od samego początku Matka Najświętsza, Matka Kościoła i Przewodniczka w drodze do Nieba. Jej pięćset lat liczącą obecność w wizerunku Matki Boskiej Łaskiej obchodziliśmy pod przewodnictwem legata papieskiego, ks. kardynała Zenona Grocholewskiego, podczas Pierwszej Stacji obchodów w kolegiacie Łaskiej w dniu 8 listopada 2015 roku. Kulturotwórczą moc chrześcijaństwa rozważaliśmy natomiast w czasie Drugiej Stacji, która miała miejsce dniach 2 i 3 kwietnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim, pod przewodnictwem ks. arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Wtedy bowiem przedmiotem naszej refleksji były dzieje tworzenia się zrębów demokratycznego państwa polskiego za czasów I Rzeczypospolitej, któremu to procesowi przez wieki towarzyszyła obecność cudownego wizerunku Matki Boskiej Trybunalskiej. Miejscem Trzeciej Stacji obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski była Łódź. W dniu 12 czerwca 2016 roku, kiedy przypadało tradycyjne Święto Eucharystii, pod przewodnictwem ks. kardynała Dominika Duki, arcybiskupa Pragi i Prymasa Czech, przeżywaliśmy tajemnicę obecności eucharystycznej Chrystusa pośród nas. Została ona wzbogacona przez radość udzielenia sakramentu chrztu świętego przy przywiezionej z Pabianic najstarszej chrzcielnicy, jaka znajduje się na terenie Archidiecezji Łódzkiej. Prawdę, że wiara bez uczynków jest martwa (por. Jk 2, 17) i że musi ona przynosić odczuwalne owoce tej bezinteresownej i szczodrobliwej miłości, jaką jest caritas, przeżywaliśmy podczas Czwartej Stacji w Tomaszowie Mazowieckim. W jej ramach dnia 18 czerwca 2016 roku nastąpiło uroczyste ogłoszenie św. Antoniego Padewskiego patronem miasta i powiatu Tomaszowa Mazowieckiego, co stało się możliwe dzięki wcześniejszym, z dnia 11 czerwca 2015 roku, stosownym uchwałom podjętym przez Radę Miasta oraz Radę Powiatu Tomaszowa Mazowieckiego. Piątą Stacją był Konstantynów Łódzki. W tym roku mija bowiem siedemdziesiąt pięć lat od aresztowania przez niemieckich okupantów w dniu 6 października 1941 roku 310 kapłanów, pochodzących z diecezji łódzkiej, częstochowskiej, włocławskiej, archidiecezji poznańskiej oraz z niektórych wspólnot zakonnych, i osadzenia ich w obozie koncentracyjnym w Konstantynowie Łódzkim. Po kilku tygodniach zostali oni przewiezieni stamtąd do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie wielu z nich zmarło śmiercią męczeńską. Piąta Stacja, obchodzona przez ponad trzystu księży naszej Archidiecezji pod przewodnictwem pasterzy Kościołów Włocławskiego, Częstochowskiego i Łódzkiego, a także w obecności przedstawiciela Kościoła Poznańskiego, w dniu 1 października 2016 roku była poświęcona problematyce martyrologii duchowieństwa w czasach drugiej wojny światowej. Martyrologium to stanowiło równocześnie przejmujący przykład na to, że wraz z przyjęciem sakramentu chrztu każdy chrześcijanin jest zobowiązany do dania świadectwa Chrystusowi, nawet świadectwa krwi i życia. Ukoronowaniem obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski była Pielgrzymka Narodowa do Rzymu w dniach 20-23 października 2016 roku, w której wzięło udział prawie sześciuset pielgrzymów z Archidiecezji Łódzkiej.
Wielkim umocnieniem naszej wiary były również Światowe Dni Młodzieży, które miały miejsce w Krakowie w dniach od 25 do 31 lipca 2016 roku. Zostały one poprzedzone tzw. Dniami w Diecezjach. W Archidiecezji Łódzkiej przeżyliśmy je w dwunastu rejonach w dniach od 19 do 24 lipca. Bogaty program tych Dni przygotowała dla młodych z wielu krajów świata nie tylko Archidiecezja Łódzka („Łódź Piotrowa w drodze do Krakowa”), ale także ekumeniczna wspólnota Chemin Neuf („Paradise in the city”), ojcowie jezuici (program „Magis”) oraz ojcowie klaretyni. Na zakończenie Dni Młodzieży w Archidiecezji dnia 24 lipca przeżyliśmy wspólną, pełną radości i wzruszeń Eucharystię w hali Atlas Arena, gdzie zgromadziło się ok. dwunastu tysięcy wiernych. Tuż po zakończeniu wakacji rozpoczął się okres nie tylko podsumowań ŚDM, ale także szukania sposobów, aby w aktywne życie naszej wspólnoty archidiecezjalnej zaangażować zarówno młodych, którzy włączyli się w przygotowania i udział w ŚDM, jak i rodziny, które niezwykle gościnnie przyjęły w swoich domach gości z wielu krajów świata.
Pogłębieniu naszej wiary i osobistemu doświadczeniu Bożego miłosierdzia służyły także przeżycia związane z ogłoszonym przez Ojca Świętego Franciszka w bulli Misericordiae vultus Nadzwyczajnym Jubileuszem Miłosierdzia. Ponieważ Ojciec Święty pragnął, aby był on przeżywany nie tylko w Rzymie, ale również w Kościołach lokalnych, wymownym znakiem było otwarcie Bram Miłosierdzia we wszystkich kościołach katedralnych na świecie oraz w kościołach wyznaczonych przez biskupów. W naszej Archidiecezji tych kościołów było siedemnaście: sześć w Łodzi i jedenaście w innych najbardziej znaczących miejscowościach naszej Archidiecezji.
Ukoronowaniem minionego roku duszpasterskiego była proklamacja Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana, która miała miejsce w dniu 19 listopada 2016 roku w krakowskich Łagiewnikach. Proklamacja ta została powtórzona podczas wszystkich Mszy świętych oprawianych następnego dnia, w uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata. W łódzkiej Archikatedrze została ona złączona z uroczystym poświęceniem Kaplicy Adoracji, w której znajdują się także relikwie dwojga świętych szczególnie głęboko związanych z tajemnicą Miłosierdzia Bożego: św. Faustyny Kowalskiej, której zakonna droga zaczęła się właśnie w tej świątyni pewnego lipcowego dnia 1924 roku, oraz św. Jana Pawła II Wielkiego, który ją nawiedził w dniu 13 czerwca 1987 roku.
„Idźcie i głoście”
Ogólnopolski Rok duszpasterski 2016-2017 „Idźcie i głoście” stanowi dla Archidiecezji Łódzkiej pierwszy etap czteroletniego programu przygotowań do zbliżającej się setnej rocznicy erygowania Diecezji Łódzkiej. Nastąpiło ono w dniu 10 grudnia 1920 roku na mocy bulli papieża Benedykta XV Christi Domini qui esse bonum pastorem. Przygotowania te mają charakter dwutorowy. Z jednej strony są one bowiem wezwaniem do pogłębienia wiary i osobistego nawrócenia ze strony wiernych Archidiecezji, natomiast z drugiej strony mają stanowić wielką refleksję duszpasterską w postaci rozpoczynającego się Synodu Archidiecezji Łódzkiej.
a. Misje Miłosierdzia Bożego
Pogłębieniu prawdy o Bożym miłosierdziu i osobistemu jej doświadczeniu – a zatem swoistemu przedłużeniu przeżyć związanych z zakończonym właśnie Nadzwyczajnym Jubileuszem Miłosierdzia – będą służyły Misje Miłosierdzia Bożego, głoszone przez ojców jezuitów we wszystkich parafiach Archidiecezji Łódzkiej. Zaczęły się one w dniu 20 listopada 2016 roku w parafii katedralnej i potrwają do końca 2019 roku.
Misje będą połączone z peregrynacją obrazu Jezusa Miłosiernego oraz relikwii św. Siostry Faustyny. Wielką radość sprawił nam Ojciec Święty Franciszek, który w odpowiedzi na skierowaną do Niego prośbę przysłał osobiście podpisane przez siebie błogosławieństwo na czas Misji. Dla ich celów został przygotowany specjalny Mszał Misje Bożego Miłosierdzia w Archidiecezji Łódzkiej 2016-1019, który zawiera kopię papieskiego błogosławieństwa oraz teksty liturgiczne przeznaczone na czas Misji.
W większości parafii Misje Miłosierdzia Bożego będą miały charakter tradycyjny, natomiast w kilkunastu parafiach ojcowie jezuici poprowadzą tak zwane misje ewangelizacyjne. W związku z nimi trzeba będzie przygotować kilkudziesięcioosobowe grupy ewangelizatorów. Po odbyciu przez nich trwającej kilka miesięcy formacji duchowej udadzą się oni do domów tych wiernych, którzy dotychczas nie angażowali się w życie swojej parafii. W ten sposób pragniemy urzeczywistniać prawdę wyrażoną w soborowej Konstytucji dogmatycznej o Kościele Lumen gentium, że wszyscy ochrzczeni na mocy zjednoczenia z Chrystusem są równi w działaniu na rzecz budowania Ciała Chrystusowego (por. Lumen gentium, 32). Znaczy to, że każdy ochrzczony jest powołany przez Boga do zaangażowania się na rzecz głoszenia światu Ewangelii. Tę prawdę potwierdza Ojciec Święty Franciszek, głosząc, iż na mocy chrztu jesteśmy powołani do tego, aby być uczniami-misjonarzami. Podążając ścieżką duchowości chrzcielnej, chcemy podjąć to wezwanie i z odwagą je realizować. W ten sposób pragniemy coraz bardziej stawać się Kościołem misyjnym, zarówno wewnątrz niego samego (ad intra), jak i na zewnątrz (ad extra).
Główne cele Misji Miłosierdzia Bożego zostały syntetycznie określone w przygotowanym przez ojców jezuitów Pro memoria. Znalazły się w nim m.in. następujące stwierdzenia: „Misje Miłosierdzia Bożego w Archidiecezji Łódzkiej [odbywające się] pod hasłem: «Jezu ufam Tobie», to duchowa pielgrzymka, podczas której człowiek spotyka miłosiernego Boga. Ich celem będzie przyjęcie daru miłosierdzia, nawrócenie oraz pogłębienie wiary, aby według niej żyć i działać, w duchu miłości Boga i bliźniego. Misje Miłosierdzia Bożego są dla wszystkich i mogą uczestniczyć w nich nie tylko wierni zaangażowani w życie parafii, ale także ci, którzy z różnych względów są obojętni lub nabrali dystansu do wspólnoty Kościoła. Udział w Misjach ma im pomóc w zaleczeniu wszelkich ran oraz przywróceniu świadomości obecności Boga bogatego w miłosierdzie. On jak Miłosierny Ojciec z przypowieści według św. Łukasza oczekuje na powrót marnotrawnego syna (por. Łk 15, 11-32). Istotnym elementem Misji jest peregrynacja Obrazu Jezusa Miłosiernego. Ten Obraz może stać się dla wielu pomocą w spotkaniu z Bożym Miłosierdziem. Obraz ten kolejno odwiedzi wszystkie parafie naszej Archidiecezji, w których będą się odbywały Misje Miłosierdzia Bożego. To wymowny znak objawienia Bożego przekazany świętej Siostrze Faustynie tak mocno związanej z naszą Archidiecezją, zwłaszcza z Łodzią, gdzie usłyszała głos powołania, aby szerzyć kult Bożego Miłosierdzia w świecie”.
Misje Miłosierdzia Bożego będą też ideowo pogłębiały Rok Świętego Brata Alberta, który został ustanowiony przez Konferencję Episkopatu Polski z okazji 100. rocznicy jego śmierci. Rok ten trwać będzie od 25 grudnia 2016 do 25 grudnia 2017 roku. Przykład życia świętego Brata Alberta stanie się dla nas okazją do tego, aby czynami miłosierdzia okazywanymi naszym bliźnim potwierdzać wielkość miłosierdzia, które okazał nam Pan Bóg, i aby poprzez te czyny urzeczywistniać hasło tegorocznego Programu duszpasterskiego „Idźcie i głoście”.
b. Synod Duszpasterski
Ostatni – III Synod Archidiecezji Łódzkiej – trwał od 22 lutego 1996 roku, to znaczy od dnia podpisania przez ks. abp. Władysława Ziółka „Aktu o zwołaniu III Synodu Archidiecezji Łódzkiej”. Uroczysta sesja inauguracyjna III Synodu odbyła się w dniu 25 maja 1996 roku. Zakończył się on natomiast dnia 22 listopada 1998 roku w Bazylice Archikatedralnej poprzez uroczyste podpisanie Statutów synodalnych.
W przeciwieństwie do Synodu z lat 1996-1998, który miał głównie charakter prawodawczy, nowy Synod, poprzez który pragniemy przygotować się do obchodów stulecia istnienia Diecezji Łódzkiej, ma mieć przede wszystkim charakter duszpasterski. W ciągu trzech lat jego trwania ma zostać podjęta przez kapłanów, osoby życia konsekrowanego i wiernych świeckich pogłębiona refleksja odnośnie do trzech fundamentalnych obszarów zaangażowania duszpasterskiego: odnośnie do młodzieży (2017-2018), rodziny (2018-2019) i parafii (2019-2020).
Dnia 5 października 2016 roku, w liturgiczne wspomnienie św. Faustyny, zostały podpisane odpowiednie dekrety związane z przygotowaniami do Synodu: „Dekret w sprawie powołania oraz funkcjonowania Zespołów i Kół Synodalnych” oraz „Dekret w sprawie powołania, zadań i funkcjonowania Komisji Przygotowawczej Synodu Duszpasterskiego Archidiecezji Łódzkiej”. Wynika z nich, że w każdej parafii powinien powstać Zespół Synodalny, za którego powstanie odpowiedzialny jest miejscowy ksiądz proboszcz. On dokonuje wyboru jego członków, stoi na jego czele i koordynuje jego pracami. Jeśli z poważnych racji niemożliwe jest powstanie parafialnego Zespołu Synodalnego, wówczas należy powołać międzyparafialne, dekanalne lub regionalne Zespoły Synodalne. Członkiem parafialnego Zespołu Synodalnego z urzędu jest ksiądz proboszcz oraz księża wikariusze, którzy pracują w danej parafii. W skład Zespołu można również powołać katechetów, pracujących w szkołach znajdujących się na terenie parafii, oraz inne osoby, zajmujące się wychowaniem młodzieży, np. nauczyciele.
Pierwszy etap Synodu Duszpasterskiego Archidiecezji Łódzkiej trwać będzie od września 2017 do czerwca 2018 roku. Będzie się on odbywał pod hasłem: „Młodzież nadzieją Kościoła Łódzkiego”. Hasło to nawiązuje do słów świętego Jana Pawła II wypowiedzianych podczas inauguracji jego pontyfikatu. Na tym etapie obrad synodalnych należy wykorzystać zaangażowanie bardzo wielu młodych ludzi naszej Archidiecezji, którzy czynnie włączyli się w przygotowanie bardzo bogatego programu archidiecezjalnych uroczystości poprzedzających główne obchody Światowych Dni Młodzieży w Krakowie.
Pierwszy etap Synodu poprzedzony jest pracami powołanej już we wrześniu br. Komisji Przygotowawczej, która składa się z duchownych, osób życia konsekrowanego i laikatu, zwłaszcza ludzi młodych. Komisja ta ma za zadanie opracowanie „Propositiones”, które będą podstawą do prac Zespołów Synodalnych i pomocą do przygotowania „Instrumentum laboris” Synodu. W ramach Komisji Przygotowawczej działa osiem Podkomisji. Zadaniem każdej z nich jest opracowanie oddzielnych bloków tematycznych, których specyfika została określona przez odpowiedni cytat biblijny lub stwierdzenie należące do nauczania Kościoła, czy też zostało wzięte z jego obrzędów, wraz z krótkim komentarzem: 1. „Bez wiary nie można podobać się Bogu” – Hbr 11, 6 (czy moja wiara może podobać się Bogu; kim jest dla mnie Bóg; czym jest dla mnie wiara; w co wierzę, itp.); 2. „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” – Mk 1,15 (sakrament pokuty; co to znaczy być człowiekiem sumienia); 3. „Znać Chrystusa” – 1 Kor 2, 2 („Człowiek nie może siebie sam do końca zrozumieć bez Chrystusa” – Jan Paweł II, Warszawa 2 VI 1979); 4. „Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali” (Jan Paweł II, Jasna Góra 19 VI 1983); 5. „Wiara bez uczynków martwa jest sama w sobie” – Jk 2,17 („Człowiek potrzebuje Eucharystii, aby mógł żyć na wieki” – Jan Paweł II, Łódź 13 VI 1987); 6. „Mężnie wyznawać wiarę i postępować według jej zasad” – por. Obrzęd Bierzmowania (sakrament bierzmowania – należyte przygotowanie i owocne przeżywanie tego sakramentu); 7. „Oto jestem, poślij mnie” – Iz 6, 8 (myśląc o przyszłości: miłość i odpowiedzialność; rozeznawanie powołania do życia duchownego, zakonnego, misyjnego i małżeńskiego; powołanie do rodzicielstwa; powołanie do macierzyństwa i ojcostwa); 8. „Będziecie moimi świadkami aż po krańce świata” – Dz 1, 8 (świadczenie o Chrystusie w różnych sytuacjach życia; moje miejsce w Kościele; zaangażowanie w życie społeczne, narodowe i polityczne).
c. Inne zamierzenia
W ogólnopolski Program duszpasterski „Idźcie i głoście” wpisują się również inne liczne inicjatywy duszpasterskie podejmowane w Archidiecezji Łódzkiej przez Caritas Archidiecezji Łódzkiej oraz następujące Wydziały Kurii Archidiecezjalnej: Wydział Duszpasterski, Wydział Katechetyczny, Wydział Duszpasterstwa Rodzin wraz z Centrum Służby Rodzinie oraz Wydział Duszpasterstwa Młodzieży.
Wzorem lat ubiegłych już po raz piąty w ciągu całego roku, poza miesiącami letnimi, będą miały miejsce comiesięczne „Dialogi w Katedrze”, a w okresie Wielkiego Postu będziemy pielgrzymowali do łódzkich kościołów stacyjnych. Dnia 19 marca 2017 roku, w uroczystość św. Józefa, Patrona Archidiecezji Łódzkiej, w Bazylice Archikatedralnej zostaną wręczone odznaczenia dla najbardziej zasłużonych dla Archidiecezji osób. Natomiast w dniu 11 czerwca odbędzie się Archidiecezjalne Święto Eucharystii, które w 2017 roku wiąże się z 30. rocznicą pobytu św. Jana Pawła II Wielkiego w Łodzi. Święto Eucharystii zostanie poprzedzone okolicznościowym koncertem w Parku Podolskim w Łodzi (10 czerwca). W dniu 21 sierpnia wyruszy z Łodzi do Częstochowy Piesza Pielgrzymka, która dotrze na Jasną Górę dnia 24 sierpnia. Z kolei 7 października ku czci św. Faustyny, Patronki Łodzi, w kościele św. Faustyny zostanie odprawiona uroczysta Msza święta, a po niej do Katedry wyruszy tradycyjna procesja. Ponadto w 2017 roku odbędą się dwie pielgrzymki: Rodzin do Pabianic (27 maja) oraz Kół Różańcowych do sanktuarium Matki Boskiej Łaskiej (14 października). Z innych czekających nas ważniejszych wydarzeń należy wspomnieć jeszcze: Misterium Męki Pańskiej ulicami Łodzi (Park im. H. Sienkiewicza), Łódzka Droga Krzyżowa (7 kwietnia), Marsz dla Jezusa w Niedzielę Palmową (9 kwietnia), Pielgrzymka maturzystów na Jasną Górę (18 kwietnia), Noc Świętych w Bazylice Archikatedralnej (31 października), Marsz poświęcony pamięci polskich dzieci uwięzionych i zamordowanych w niemieckim obozie koncentracyjnym przy ul. Przemysłowej (9 listopada). Pragnę także bardzo podkreślić wagę „Sztafety modlitwy o powołania w Archidiecezji Łódzkiej”, czyli nabożeństw i Mszy świętych w intencji powołań kapłańskich i zakonnych, które będą odprawiane sukcesywnie w kolejnych parafiach Archidiecezji Łódzkiej. Szczegółowy kalendarz wszystkich tych wydarzeń jest umieszczony na stronie internetowej naszej Archidiecezji.
Należy również przypomnieć, że w rozpoczynającym się już niedługo 2017 roku będziemy obchodzili 100. rocznicę objawień fatimskich. Jest to szczególnie sposobny czas, aby przy różnych okazjach przypominać płynące z Fatimy do całego świata wezwania Matki Najświętszej do nawrócenia, pokuty, modlitwy różańcowej oraz do wprowadzania nabożeństw w pierwsze soboty miesiąca wynagradzających Jej Niepokalanemu Sercu. W związku z tą rocznicą w dniach 15-22 października 2017 roku odbędzie się Pielgrzymka Archidiecezji Łódzkiej do Fatimy.
Dokonując tego przeglądu różnych zamierzeń i wyzwań duszpasterskich, jakie czekają nas w rozpoczynającym się nowym roku liturgicznym i kalendarzowym, nie tylko widzimy ich mnogość, ale przede wszystkim dostrzegamy szanse, jakie stają przed nami, aby pogłębić się w wierze, nadziei i miłości oraz w naszym osobistym i wspólnotowym związaniu się ze świętym, katolickim i apostolskim Kościołem. W ten sposób czas objęty Programem duszpasterskim „Idźcie i głoście” rysuje się przed nami jako kolejny czas Bożej łaski. Aby takim stał się dla nas naprawdę, potrzeba nam wielkiej modlitwy za Kościół i za siebie nawzajem. Do niej zachęcam i o nią proszę wszystkich, w sposób szczególny osoby chore i cierpiące. Niech Wasz ból i cierpienie, Drodzy Siostry Bracia, dobrowolnie przyjęte i złączone z cierpiącym Chrystusem, przyczynią się do wzrostu Jego mistycznego Ciała, którym jest Kościół (por. Kol 1, 24)!
Braciom w Chrystusowym kapłaństwie, Osobom życia konsekrowanego i wszystkim wiernym świeckim, którzy w roku duszpasterskim 2016-2017 są wewnętrznie gotowi, aby wyruszyć na Boże szlaki i głosić wszędzie Chrystusową Ewangelię, z serca błogosławię
+ Marek Jędraszewski
Arcybiskup Metropolita Łódzki
Program Duszpasterski w Archidiecezji Łódzkiej na Rok 2015/2016
Nowe życie w Chrystusie
Dzieje polskiego narodu i państwa zostały określone poprzez dwie daty, zapisane w Roczniku Kapituły Krakowskiej: DCCCCLXV Dubrouka ad Meskonemvenit („965: Dubrowka przybywa do Mieszka”) i DCCCCLVI Myskodux Polonie baptizatur („966: Mieszko książę Polski został ochrzczony”). Przed tymi datami nie ma żadnego innego zapisku odnoszącego się do Polski. Z historii tamtych czasów wiemy jeszcze o jednym wydarzeniu, które historycy datują na rok 963, kiedy to Mieszko I poniósł klęskę w bitwie z Wichmanem.
To jest dosłownie wszystko, co z dokumentów pisanych wiemy o Mieszku i jego poprzednikach. Jak pisze prof. Andrzej Nowak w swym monumentalnym dziele: Dzieje Polski, a dokładniej w ich 1. tomie, zatytułowanym Skąd nasz ród (Kraków 2014), „podkreślić warto (...), jak nagle pojawia się i odnajduje od razu w geopolitycznym i symbolicznym pejzażu swojej epoki państwo Mieszka. Wyskakuje na scenę historii jak Atena z głowy Zeusa – od razu, w pełniej zbroi. Żadnego nie mamy w historii pisanej przedstawienia czasu dochodzenia do tego przełomowego momentu. Energia, z jaką Polska (przyszła, bo jeszcze się tak nie nazywała w roku 966) wkracza do historii, jest zdumiewająca. Jest równie intrygująca, jak ciemność, w której pogrążone są dzieje naszej wspólnoty historycznej przed starciem z Wichmanem, przybyciem Dobrawy i chrztem Mieszka. Możemy śledzić w historii, jak dochodziły do form swej państwowości plemiona germańskie, ruskie, madziarskie, czeskie, potem litewskie, jak nie udało się tych form ustabilizować Słowianom zachodnim: Obodrzycom, plemionom związku wieleckiego. Natomiast o tym, jak powstało, skąd się wynurzyło, dzięki jakiej ewolucji (czy rewolucji) uformowało się państwo zapisane nagle w kronikach między 963 a 966 rokiem – nie mamy żadnych źródeł pisanych! Stąd to wrażenie wybuchu, historycznego big-bangu na ziemiach między Odrą a Wisłą. (...) Wszystko to dokonało się błyskawicznie, na przestrzeni życia jednego pokolenia: pokolenia ojca Mieszka I (choć na gruncie przygotowywanym już inwestycjami z pierwszego dwudziestolecia X w. z generacji Mieszkowego dziada raczej). Pozostanie jednak nadal otwarte pytanie: skąd wzięła się ta energia, ale i – mówiąc dzisiejszym językiem – know-how twórców potęgi państwa nad Wartą? Tak szybko i sprawnie potrafili doprowadzić do budowy sieci grodów, odpowiedzieć na zagrożenie, rozpocząć własną, skuteczną ekspansję? (...) Nie ma Polski przedchrześcijańskiej – to jest także jedna z konsekwencji szybkiego wyboru drogi ku Rzymowi, jakiego dokonał Mieszko. (...) Nie byłoby może Polski w ogóle, gdyby nie wybór chrześcijaństwa. Jeśli przyjąć kontrowersyjną tezę prof. Urbańczyka, nie byłoby samej nazwy Polania/ Polania, którą ziemie Mieszka i jego syna Bolesława zyskują dopiero od roku 1000, zyskują je w Rzymie... Nawet jednak, kiedy odrzucimy tę tezę, to zastanawiając się nad prawdopodobnymi skutkami NIEPRZYJĘCIA chrześcijaństwa przez Mieszka w roku 966, musimy powtórzyć wniosek, że niezmiernie trudno byłoby pogańskiemu księciu Gniezna i Poznania zdobyć na Czechach Śląsk i Małopolskę z Krakowem – i utrzymać je przeciw sile nie samych Czech tylko, ale także przeciw tej potężnej sile, do której ochrzczona Praga mogłaby się naturalnie odwołać: sile niemieckiego chrześcijańskiego cesarstwa. A bez Śląska i Małopolski – czy państwo Mieszka byłoby już Polską?” (por. A. Nowak, Dzieje Polski, t. 1: Skąd nasz ród, Kraków 2014, s. 61, 64, 71, 85).
Polska zatem niejako wybuchła – i to wybuchła już jako Polska chrześcijańska. Niezwykle syntetycznie wyraził tę prawdę św. Jan Paweł II Wielki w dniu 20 czerwca 1983 roku, gdy na Łęgach Dębińskich w Poznaniu powiedział: „Zdaję sobie sprawę, że miejsce, na którym stoję, odegrało podstawową rolę nie tylko w historii chrześcijaństwa, ale także w historii państwa i kultury polskiej. Katedra pod wezwaniem świętych apostołów Piotra i Pawła świadczy o tym, że od początku Kościół na tej ziemi piastowskiej i w całej Polsce związał się z Rzymem. Z Rzymem – nie tylko jako stolicą Piotra, ale także – jako ośrodkiem kultury. Stąd też kultura polska posiada znamiona nade wszystko zachodnioeuropejskie. Cieszę się, że mogę stanąć na tym miejscu, w pośrodku najstarszej z ziem piastowskich, gdzie przed tysiącem z górą lat zaczęły się dzieje narodu, państwa i Kościoła”. Ze względu na to, że rok 966 oznacza szczególne zawęźlenie początków trzech rzeczywistości: polskiego narodu, polskiego państwa i chrześcijaństwa na ziemiach Polan, nie można zrozumieć Polski bez Chrystusa. Ta prawda stanowiła jeden z najważniejszych wątków homilii Jana Pawła II w dniu 2 czerwca 1979 roku na Placu Zwycięstwa w Warszawie. Ojciec Święty mówił wtedy m.in.: „Chrystusa nie można wyłączać z dziejów człowieka w jakimkolwiek miejscu ziemi. Nie można też bez Chrystusa zrozumieć dziejów Polski – przede wszystkim jako dziejów ludzi, którzy przeszli i przechodzą przez tę ziemię. Dzieje ludzi! Dzieje narodu są przede wszystkim dziejami ludzi. A dzieje każdego człowieka toczą się w Jezusie Chrystusie. W Nim stają się dziejami zbawienia. (...) Nie sposób zrozumieć dziejów narodu polskiego – tej wielkiej tysiącletniej wspólnoty, która tak głęboko stanowi o mnie, o każdym z nas – bez Chrystusa. Jeślibyśmy odrzucili ten klucz dla zrozumienia naszego narodu, narazilibyśmy się na zasadnicze nieporozumienie. Nie rozumielibyśmy samych siebie. Nie sposób zrozumieć tego narodu, który miał przeszłość tak wspaniałą, ale zarazem tak straszliwie trudną – bez Chrystusa”.
Tę właśnie prawdę mamy przeżyć w ramach obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski. 50 lat temu obchody milenijne były naznaczone ogromną konfrontacją narzuconą Kościołowi przez władze PRL-u. Programowi Wielkiej Nowenny narodu polskiego, który miał go przygotować do świętowania Millennium Chrztu Polski, Gomułka przeciwstawił rozbudowany program obchodów tysiąclecia państwa polskiego. Kiedy kilka lat temu powstała myśl, aby uroczyście celebrować 1050. rocznicę Chrztu Polski, wydawało się, że Kościół będzie mógł ją obchodzić razem z najważniejszymi instytucjami państwowymi demokratycznej RP. Ostatnie miesiące pokazały jednak, że nie jest to wcale tak oczywiste. Pospiesznie uchwalane przez Sejm ustawy o charakterze lewackim, godzące w życie i godność osoby ludzkiej, miały wyraźnie charakter antychrześcijański i wpisywały się w dominującą aktualnie w Europie Zachodniej ideologię, polegająca na programowej negacji jej chrześcijańskich korzeni. Jednakże majowe wybory na urząd prezydenta RP oraz wybory parlamentarne z 25 października br. pozwalają żywić nadzieję, że centralne uroczystości rocznicowe, przewidziane na 14-16 kwietnia 2016 roku w Gnieźnie i w Poznaniu, będą godnym uczczeniem tej szczególnej jedności, o której mówił św. Jan Paweł II: historycznej jedności narodu polskiego, państwa polskiego i chrześcijaństwa, które przyszło do Polski z Rzymu.
W Archidiecezji Łódzkiej obchody te zaczęły się w dniu 8 listopada br. Pierwszą ich Stacją, był Łask. Chcieliśmy bowiem je połączyć z 500-leciem obecności wizerunku Matki Boskiej Łaskiej w tamtejszej kolegiacie. Jest przecież rzeczą dla wszystkich oczywistą, że wraz z przybyciem Chrystusa przyszła do Polski także Jego Przenajświętsza Matka. Świadczy o tym m.in. pierwszy hymn Polski, skomponowana w XIII wieku Bogurodzica. Tym obchodom staraliśmy się nadać możliwie najwyższy i najbardziej solenny wymiar. Dlatego na moją prośbę Ojciec Święty Franciszek skierował na uroczystości w Łasku swego Specjalnego Wysłannika (Legata) w osobie Księdza Kardynała Zenona Grocholewskiego. Jego homilia dotycząca wiary pozostanie dla nas programowym przesłaniem na dalsze świętowanie 1050. rocznicy Chrztu.
Druga Stacja tego świętowania będzie miała miejsce w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 3 kwietnia 2016 roku. Ze względu na wielkie tradycje polskiego parlamentaryzmu związane z tym miastem, a przede wszystkim ze względu na to, że Piotrków był siedzibą Trybunału Głównego Koronnego (IudiciumOrdinarium Generale TribunalisRegni), czyli najwyższego sądu apelacyjnego Korony Królestwa Polskiego I Rzeczypospolitej, pragniemy, aby uroczystości te podkreślały fundamenty, na których powinien wznosić się ład państwowy i społeczny. Są nimi: prawo naturalne i Dekalog. Ponieważ przed wiekami obradom Trybunału patronowała obecność Matki Boskiej w Jej wizerunku Matki Boskiej Trybunalskiej, podobnie będzie podczas rocznicowych obchodów 1050-lecia Chrztu w Piotrkowie. Stąd jest przewidziana uroczysta procesja z tym Obrazem, w roku 2006 ukoronowanym przez Ojca Świętego Benedykta XVI, od kościoła ojców jezuitów do kościoła pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Tam odbędzie się Msza święta, której będzie przewodniczył Ksiądz Arcybiskup Stanisław Gądecki, Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.
Miejscem Trzeciej Stacji obchodów 1050. rocznicy Chrztu będzie Łódź, w której na dzień 12 czerwca 2016 roku przypada tradycyjne Święto Eucharystii. Procesję eucharystyczną poprowadzi i Mszę świętą będzie celebrował Ksiądz Kardynał Dominik Duka, Arcybiskup Pragi i Prymas Czech. Jego obecność będzie wtedy prawdziwie symboliczna: przecież Chrzest został przyjęty przez Mieszka I bezpośrednio z rąk czeskich. Podczas tych uroczystości, w której udział wezmą dzieci pierwszokomunijne naszej Archidiecezji, będziemy starali się podkreślić również obecność Matki Najświętszej poprzez to, że w procesji do Katedry będzie niesiony Obraz Matki Boskiej Zwycięskiej.
Ostatnią, Czwartą Stacją będzie Tomaszów Mazowiecki. Dnia 11 czerwca br. Rada Miasta i Rada Powiatu jednocześnie uchwaliły bowiem, że patronem tego miasta i powiatu ma być św. Antoni Padewski, patron założyciela Tomaszowa, hrabiego Antoniego Ostrowskiego (XIX wiek). Zgodnie z procedurami, na moją prośbę tę uchwałę poparło zebranie plenarne KEP, które miało miejsce w dniach 6-7 października br. Spodziewamy się, że zatwierdzi to Stolica Apostolska i że dnia 12 czerwca 2016 roku nastąpi uroczyste ogłoszenie św. Antoniego patronem miasta i powiatu Tomaszowa Mazowieckiego. Św. Antoni Padewski jest patronem dzieci, górników, małżeństw, narzeczonych, położnic, ubogich i podróżnych. W ten sposób zakończenie naszych archidiecezjalnych obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski nabierze również tego szczególnego wymiaru, w którym chrześcijańska wiara przybiera postać chrześcijańskiej caritas.
Należy podkreślić także i to, że nasze obchody 1050. rocznicy Chrztu Polski będą niejako naznaczone Rokiem Miłosierdzia. Zgodnie z bullą Ojca Świętego Franciszka Misericordiaevultus („Twarz miłosierdzia”) z dnia 11 kwietnia br., Rok Jubileuszowy rozpocznie się 8 grudnia br. w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, natomiast w katedrach poszczególnych diecezji ten Rok ma się zacząć 13 grudnia w III Niedzielę Adwentu. W związku z tym w formie specjalnego dekretu zostanie ustanowionych jedenaście Kościołów Stacyjnych, które możemy nazwać jedenastoma Bramami Miłosierdzia. W nich będzie można uzyskiwać łaski jubileuszowe. Tymi Kościołami są: Katedra oraz następujące Kościoły Stacyjne Łodzi: Miłosierdzia Bożego, św. Faustyny, Wniebowzięcia NMP, św. Wojciecha. Natomiast poza Łodzią: w Bełchatowie – Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w Łasku – Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Michała Archanioła, w Piotrkowie Trybunalskim – Najświętszego Serca Jezusowego, w Tomaszowie Mazowieckim – św. Antoniego, św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz MB Różańcowej, w Wolborzu – św. Mikołaja Biskupa, oraz w Zgierzu – św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Za rok, w uroczystość Chrystusa Króla, która przypadnie w dniu 20 listopada 2016 roku, zakończą się obchody zarówno 1050. rocznicy Chrztu Polski, jak i Roku Miłosierdzia. Dzień wcześniej, 19 listopada 2016 roku, w krakowskich Łagiewnikach nastąpi oddanie Polski Chrystusowi Królowi Wszechświata. Tydzień później, to znaczy w I Niedzielę Adwentu 2016 roku w Archidiecezji Łódzkiej rozpoczną się misje Miłosierdzia Bożego. Poprzez nie, a także poprzez Synod o charakterze ściśle duszpasterskim, który rozpocznie się w 2017 roku, pragniemy jak najlepiej przygotować się do obchodów 100-lecia Diecezji Łódzkiej. Ta szczególna rocznica przypadnie w 2020 roku, czyli zaledwie za pięć lat. O przeprowadzenie misji poprosiliśmy ojców jezuitów. Już dzisiaj bardzo serdecznie proszę wszystkich, zwłaszcza chorych i cierpiących, o modlitwę w intencji misji i Synodu naszej Archidiecezji, aby stały się one czasem wewnętrznej odnowy i jeszcze głębszego związania się z Chrystusem, który od ponad dziesięciu wieków przekształca nasz naród duchem swojej Ewangelii.
Podobną prośbę o modlitwę kieruję w związku z bardzo już bliskimi Światowymi Dniami Młodzieży, które odbędą się w Krakowie w końcu lipca 2016 roku. Zgodnie z ich tradycją, bezpośrednio przed spotkaniem z Ojcem Świętym Franciszkiem w Krakowie młodzi ludzie z całego świata przez prawie tydzień będzie przebywać w różnych diecezjach Polski. Spodziewamy się, że w dniach od 19 do 25 lipca 2016 roku Archidiecezja Łódzka będzie gościć kilkanaście tysięcy osób. Chcemy ich wszystkich serdecznie przyjąć i ugościć w naszych domach, zgodnie ze staropolskim powiedzeniem „Gość w dom – Bóg w dom”.
W ramach przygotowań do Światowych Dni Młodzieży w naszej Archidiecezji od 13 listopada 2015 roku rozpoczęła się w łódzkich dekanatach peregrynacja relikwii św. Jana Pawła II. Inną inicjatywą jest tak zwany PKP Młodych. Jest to dziesięć spotkań nawiązujących do pielgrzymki Jana Pawła II z 1991 roku, podczas której Ojciec Święty rozważał poszczególne Przykazania Dekalogu, ukazując ich nieprzemijającą aktualność. Młodzi przedstawili też projekt zatytułowany L4. W jego ramach pragniemy zachęcić chorych, którzy są odwiedzani przez księży w czasie pierwszych piątków miesiąca, do włączenia się w wielkie dzieło modlitewne w intencji ŚDM. Nazwiska wszystkich osób biorących udział w tym projekcie znajdą się w tzw. Księdze Modlitwy, która przekazana zostanie Ojcu Świętemu Franciszkowi, kiedy będzie on przebywał w Krakowie. Ponieważ hasło ŚDM 2016 brzmi: „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią”,powstał w naszej Archidiecezji projekt zatytułowany „Młodzi Misjonarze Miłosierdzia Łodzi Piotrowej”. Chodzi w nim o pobudzenie serc młodzieży do aktywnego praktykowania uczynków miłosierdzia co do duszy i co do ciała. Projekt ten jest już wprowadzany w życie od lipca 2015 roku. Każdy miesiąc jest tą przestrzenią czasową, w której pragniemy poświęcić naszą uwagę praktykowaniu kolejnego uczynku miłosierdzia. Pierwszymi, którzy mają owe uczynki wcielać w życie, są wolontariusze Światowych Dni Młodzieży.
Wszystkim, a w sposób szczególny duszpasterzom, katechetom i wiernym świeckim, którzy w duchu odpowiedzialności i miłości do Kościoła włączą się w realizację Programu Duszpasterskiego 2015-2016, dając osobiste świadectwo wiary w Ewangelię, z serca błogosławię.
+ Marek Jędraszewski
Arcybiskup Metropolita Łódzki