Stanowczo zbyt często myślimy o młodzieży jako o przyszłości Kościoła, nie jako teraźniejszości, a przyszłością Kościoła są ich dzieci – daj Boże, natomiast oni są teraźniejszością Kościoła – stwierdził w wywiadzie dla KAI, kard. Grzegorz Ryś. Metropolita łódzki uczestniczył w 46 Europejskim Spotkaniu Młodych w Lublanie, organizowanym przez braci z Taizé.
KAI: Księże Kardynale, sądząc z wieku i urzędu, nie był Ksiądz Kardynał zwykłym uczestnikiem 46 Europejskiego Spotkania Młodych w Lublanie?
Kard. Grzegorz Ryś: Bardzo chciałbym być zwyczajnym uczestnikiem spotkania, ale niestety przy tym rozkładzie zajęć nie miałem czasu, żeby być na spotkaniach w grupach, i tego bardzo żałuję, bo myślę, że tam, w gronie młodych działo się wiele bardzo ciekawych rzeczy. Wczoraj miałem tylko okazję usiąść ze swoimi młodymi z Łodzi i zapytać co robili na spotkaniach. Bardzo ciekawe było to, o czym mówili. Były to pytania otwierające ku życiu wspólnemu. Pierwszym zadaniem w grupach było kształtowanie umiejętności słuchania, a drugim, jeśli dobrze zrozumiałem – relacji między troską o siebie samego a troską o innych. Sądzę, że bracia chcieli to powiązać z tym, czym żyje Kościół, czyli z Synodem o synodalności: z umiejętnością wychodzenia do innych, słuchania innych, budowania wspólnoty, współuczestnictwa, robienia czegoś razem. W tym kluczu odczytuję też rozważania brata Matthew każdego wieczoru. Pytał o to, czy mają już w sobie gotowość, żeby zająć miejsca właściwe, które im Pan przygotował w świecie, w Kościele. Chodziło o to, żeby ich otwierać ku innym.
KAI: Czy zdaniem Księdza Kardynała spotkanie to znajdzie kontynuację w ich życiu: w parafiach, we wspólnotach, czy pogłębią swoje zaangażowanie, a ci, którzy w nich nie są, znajdą swoje miejsce w Kościele?
– No tak, ale to nie zależy jedynie od nich. To zależy w dużej mierze od nas, na ile my im taką przestrzeń chcemy otworzyć. Ile razy bowiem rozmawia się z młodymi, którzy jakoś są związani z Taizé: czy to przez Europejskie Spotkania Młodych, czy to przebywają dłuższy czas na wzgórzu w Taizé, to oni zawsze podkreślają, że jest tam przestrzeń, w którą mogą się angażować i przez staje się też ona ich przestrzenią: to jest ich Kościół. Chyba nie wszędzie, i o tym mówią, nie wszędzie spotykają się z udostępnieniem im przestrzeni do działania, do zaangażowania, do odpowiedzialności i oczywiście na tę miarę, jaka jest właściwa dla nich, w ich wieku i przy ich kompetencjach, jakie już nabyli. Stanowczo za dużo myślimy o nich jako o przyszłości Kościoła, nie jako teraźniejszości, a przyszłością Kościoła są ich dzieci – daj Boże, natomiast oni są teraźniejszością Kościoła.
KAI: Młodzi idą w pielgrzymce wiary w bardzo trudnych czasach. Jesteśmy w Słowenii, która jest krajem podobnym religijnie do naszego. W przyszłym roku spotkamy się w Tallinie. Jak mówiła młoda dziewczyna, która przyjechała, aby zaprosić nas do stolicy Estonii – w kraju bardzo zlaicyzowanym.
– Tak, to prawda, chociaż oczywiście o korzeniach i historii chrześcijańskiej. Warto to przemyśleć. Fakt, że jest to kraj zlaicyzowany jest zapewne fantastycznym wyzwaniem dla młodych. Mają oni wielką zdolność rozmowy z każdym, a więc nie szufladkują, nie oceniają i myślę, że akurat to zupełnie ich nie powstrzymuje od tego, żeby się tam spotkać i żeby rozmawiać z tymi, którzy ich zapraszają, dzielić się z nimi. To jest też jakaś szansa na przekaz wiary, w sposób niesłychanie naturalny. Zapewne będą to dni trudne do zorganizowania ze względu na pewną mizerność struktur kościelnych i to wszystkich Kościołów. W Tallinie na przykład jest sześć parafii protestanckich, a jak przyjedzie choćby pięć tysięcy młodych, albo i więcej, tak jak w tym roku, to dość trudno będzie ogarnąć tę napływającą, pobożną wspólnotę. Parafii katolickich jest jeszcze mniej, bo to nie jest to kraj katolicki. Podejrzewam, że dla mieszkańców Tallina będzie to z kolei wielka szansa budowania wspólnoty, bo tego się nie da zrobić w jednej grupie wyznaniowej.
KAI: Co zdaniem Księdza Kardynała młody człowiek może zaczerpnąć z takiego miasta jak Tallin?
– Trudno mi powiedzieć, bo nigdy tam nie byłem, ale myślę, że z każdego miejsca można coś przywieźć. Spotkanie nigdy nie jest w jedną stronę. Prawdziwe spotkanie zawsze jest w dwie strony i nie bez powodu ciągle teraz próbujemy się uczyć tej umiejętności słuchania, żebym nie udawał spotkania z drugim. Nie pojedziemy do Tallina po to, żeby go napaść i zewangelizować, z pozycji „mocnego Kościoła”, na przykład w Polsce, bo po pierwsze to nieprawda, a po drugie nie to jest celem spotkania. Od czasów św. Pawła VI mówimy ciągle o tym, że dzisiaj metodą ewangelizacji jest dialog, przede wszystkim dialog, a jeśli dialog to właśnie muszę być zainteresowany człowiekiem, z którym się spotykam. To jest myśl zakorzeniona w chrześcijaństwie. Pamiętam kiedyś ksiądz Józef Tischner przypominał tę zasadę: Anima naturaliter christiana [pol. „dusza ludzka z natury chrześcijańska”] i mówił o średniowiecznych misjonarzach, bo to była ich zasada. Jak średniowieczny misjonarz gdzieś szedł, to wiedział, że nie spotyka się z poganinem, ale naturalnym chrześcijaninem. To orędzie, które on niby przynosi, tamten gdzieś głęboko nosi w sobie i dobrze by było je wydobyć, albo samemu je przyjąć, kiedy się z niego wydobywa.
KAI: W niedzielę było spotkanie Polaków, które młodzi bardzo chwalili. Sam wychodząc przez główne drzwi Kościoła słyszałem pochwały. Było ono w całości zaplanowane, wymyślone, przygotowane przez młodych.
– Myślę, że było bardzo dobre, było też dynamiczne. To sztuka zapytać o zdanie naraz tysiąc osób, a oni byli o to zdanie zapytani cztery razy. Była to niewątpliwa zaleta tego spotkania – każdy z nich mógł być aktywny. Nie kryję, że w gronie biskupów też trochę popracowaliśmy przed tym spotkaniem w takim poczuciu, że takiej szansy nie wolno zmarnować, jeśli spotyka się ponad tysiąc młodych ludzi z Polski. I to w takiej otwartości na słowo Boże, na doświadczenia wiary. Bardzo nas cieszyły odpowiedzi młodych ludzi: noszą w sobie naprawdę piękne ideała, wiele wartości i gotowość, żeby nimi żyć. Choć mówią też o lęku, który mają w sobie, o niepokoju, który wynika z nieprzewidywalności życia. Jeśli jednak 85 proc. z nich mówi, że mają w sobie głęboką wiarę w małżeństwo, które jest trwałe, nierozerwalne, przeżywane z Bogiem – to jest to bardzo piękne. Oczywiście nasuwa się pytanie, na ile jest to grupa reprezentatywna? Ale piękne jest to, że otoczenie nie zgasiło w nich tych przekonań, wręcz przeciwnie, bo mieli też odwagę mówić o swoich trudnych doświadczeniach, czy z życia rodzinnego czy też środowiska, w którym żyją. A jednak przy tych doświadczeniach nawet trudnych ciągle mówią o tym, co jest w ich życiu piękne, istotne i co jest ideałem.