Benedykt XVI stwierdził, że ten święty mnich podkreślał znaczenie życia wewnętrznego, uczciwości sumienia i oczyszczenia serca, mówił, że prawdziwa znajomość Boga pochodzi z doświadczenia duchowego oraz jest owocem Chrztu w życiu wszystkich wiernych poważnie zaangażowanych w przeżywanie swej relacji z Bogiem. „Przykład Szymona Nowego Teologa stanowi dla wszystkich wezwanie do zwracania uwagi na życie duchowe, na ukrytą obecność w nas Boga, nawrócenie serca, aby Duch Święty był w nas rzeczywiście obecny i nas prowadził” – powiedział papież.
Podkreślił, iż święty ten zwraca szczególną uwagę na rolę ojca duchowego klasztoru. Zaznaczył, że nadal aktualna, zwłaszcza dla kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich, w tym młodzieży, jest zachęta, by zwracać się o poradnictwo do dobrych ojców duchowych, zdolnych do pomagania w lepszym zrozumieniu samych siebie i prowadzenia do jedności z Panem Bogiem. Chodzi o to, aby życie chrześcijan było coraz bardziej zgodne z Ewangelią. „By zmierzać ku Panu Bogu, zawsze potrzebujmy przewodnika, dialogu. Nie możemy tego dokonać sami, przez własne refleksje. To także jest sens eklezjalności naszej wiary” – stwierdził Benedykt XVI.
Zauważył, że w nauczaniu i doświadczeniu mistycznym Szymona Nowego Teologa ważne jest kierowanie się miłością, gdyż istotny dla każdego chrześcijanina jest wzrost w miłości i poznaniu samego Chrystusa, abyśmy za św. Pawłem mogli w ostateczności powiedzieć: „Żyję już nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus” (Ga 2,20).
Po polsku Ojciec Święty powiedział: "Drodzy pielgrzymi z Polski! Serdecznie pozdrawiam wasze rodziny i waszych rodaków. Wczoraj obchodziliśmy wspomnienie Matki Boskiej Bolesnej. Ona, stojąc u stóp krzyża, w sposób wyjątkowy uczestniczyła w dziele odkupienia. Niech Jej wstawiennictwo przynosi wszystkim, a szczególnie cierpiącym i doświadczanym, obfitość łask i umocnienie w wierze, nadziei i miłości. Niech Bóg wam błogosławi!"
Wcześniej ks. prał. Paweł Ptasznik z watykańskiego Sekretariatu Stanu odczytał streszczenie nauczania papieskiego po polsku:
Szymon, Nowy Teolog, którego historię i nauczanie Ojciec Święty przedstawił w dzisiejszej katechezie, urodził się w roku 949 w Paflagonii w Azji Mniejszej. W młodości przeniósł się do Konstantynopola, aby podjąć studia i służbę na dworze imperatora. Nie pociągała go jednak kariera polityczna. Wstąpił do zakonu …. w Konstantynopolu a potem przeniósł się do niewielkiego konwentu Sanamamas, a następnie do Santamaria. Zmarł 12 marca 1022 roku.
Życie monastyczne łączył ze studium teologii. Interesował się przede wszystkim tajemnicą obecności Ducha Świętego w ochrzczonych. Nauczał, że życie chrześcijańskie jest wewnętrzną osobistą komunią z Bogiem, a poznanie Boga nie pochodzi z lektury książek, ale z duchowego doświadczenia, które jest łaską. Chrześcijanin otrzymuje ją, gdy stara się o oczyszczenie serca przez modlitwę i pokutę.